Sinds juli 2023 is er een Subsidieregeling Mijnbouwschade Groningen bij de Raad voor Rechtsbijstand (RvR). Deze regeling maakt het mogelijk dat eigenaren van gebouwen in de versterking gratis juridische bijstand of bemiddeling (mediation) kunnen krijgen. Patricia Stoot is een van de bemiddelaars die hiervoor ingezet kan worden en vertelt over onafhankelijke bemiddeling via de subsidieregeling.
Patricia is mediator van beroep en staat al 5 jaar geregistreerd bij Mediators federatie Nederland (MfN). Daarvoor werkte ze in de communicatieadvieswereld. Ze vertelt: ‘Als mediator ben ik gespecialiseerd in conflicten tussen werknemer en werkgever of op de werkvloer tussen werknemers.’
Ook heeft Patricia ervaring met conflicten tussen overheid en burger. Zo kunnen bewoners die bijvoorbeeld te maken hebben met schade of versterken of de toeslagenaffaire haar vragen om te bemiddelen.
Begeleiden naar een oplossing
Eigenaren die zich niet gehoord voelen of persoonlijke leed hebben, kunnen bemiddeling inzetten. Bij deze vorm van bemiddeling begeleidt een neutrale bemiddelaar beide partijen naar een oplossing van een conflict. Patricia: ‘Mijn taak is zorgen dat beide partijen écht naar elkaar luisteren. Ik help om achter de boosheid en frustratie te kijken naar wat iemand eigenlijk nodig heeft om verder te kunnen. Bemiddeling helpt als er meer speelt dan alleen inhoudelijke meningsverschillen. Door de communicatie te verbeteren, kunnen mensen meestal weer over de inhoud praten.’
Bemiddeling inzetten bij versterking of schade
Alle eigenaren van gebouwen in de versterkingsopgave van Nationaal Coördinator Groningen (NCG) kunnen gratis gebruikmaken van bemiddeling. Dit geldt ook voor eigenaren die te maken hebben met het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) door schade. Het maakt niet uit of de eigenaar al 1 jaar of 5 jaar bezig is met het versterkingstraject. ’Mediation is altijd mogelijk, maar starten zodra iets niet goed voelt en je er samen niet uitkomt, kan voorkomen dat de stress die een conflict met zich meebrengt toeneemt’, vertelt Patricia.
Materiële en emotionele schade
Patricia kan zich goed voorstellen dat bewoners zich machteloos kunnen voelen. ‘Ze ervaren dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. Processen duren jaren en behoeften blijven onvervuld. Als gevoelens zoals onrechtvaardigheid of wantrouwen meespelen, kan bemiddeling helpen.’ Patricia kijkt als bemiddelaar niet alleen naar materiële schade, maar ook naar emotionele schade. Ze vertelt: ‘Als jouw huis bijvoorbeeld generaties in de familie zat, kunnen we samen bedenken hoe we dat gemis op een andere manier kunnen erkennen.’
Neutrale bemiddeling
Tijdens een bemiddeling moet Patricia zich houden aan strikte gedragsregels van de MfN. Ze wordt betaald door de onafhankelijke Raad voor Rechtsbijstand. Niet door NCG of IMG. Hierdoor blijft ze neutraal: ‘Neutraliteit zit in mijn DNA. Ik zie meestal de brug tussen mensen, in plaats van de strijd. Mocht ik ooit het gevoel krijgen dat ik naar een partij trek, maak ik dat kenbaar. Ook vraag ik beide partijen om het te zeggen als zij een gevoel van partijdigheid zouden krijgen. Dan kunnen we dat met elkaar bespreken.’
Vertrouwelijke bemiddeling
Een bemiddelingstraject start door apart en vertrouwelijk met beide partijen te spreken. Zo kan ieder zijn/haar verhaal kwijt zonder dat de ander erbij is. Als beide partijen willen doorgaan, starten de gezamenlijke gesprekken. Ook wordt dan samen afgestemd wie er aan tafel zit. Denk aan adviseurs, familie voor steun of een advocaat voor expertise. Iedereen die aanschuift, tekent een geheimhoudingsverklaring. Patricia: ‘Alles blijft vertrouwelijk. Zo kun je vrijuit praten. De deelnemers benoemen wat ze allebei belangrijk vinden en deze belangen worden de bouwstenen voor een gezamenlijke oplossing.’
Overeenkomst na bemiddeling
Een positieve bemiddeling eindigt volgens Patricia met een overeenkomst waarin afspraken staan die de partijen samen hebben bedacht: de oplossing, maar ook praktische zaken. Bijvoorbeeld 1 vast contactpersoon in plaats van 5 verschillende mensen. Of een duidelijk stappenplan waarin staat wanneer wat gebeurt. Voor de eigenaar wordt dit een werkdocument voor de toekomst. Over bemiddeling die niet leidt tot een overeenkomst zegt Patricia: ‘Dan ben je in ieder geval samen het gesprek aangegaan, waarbij je jouw belangen hebt kunnen toelichten en waarin aandacht is besteed aan de impact van het conflict. De geheimhouding blijft in dat geval ook van kracht, ook na het afronden van de mediation.’
Juridisch advies en bemiddeling
Als een eigenaar behoefte heeft aan juridisch advies, kan hij of zij een advocaat inschakelen. Dit kan ook voordat de bemiddeling is gestart. Een juridische procedure starten tijdens de bemiddeling raadt Patricia af, omdat de relatie dan vaak verhardt. ‘Dan wordt het een strijd over standpunten in plaats van een dialoog over belangen. Als er al een juridische procedure loopt, kan deze het beste eerst 'on hold' worden gezet voordat er met mediation wordt gestart’, vertelt Patricia.
Gehoord worden
Mediation geeft de bewoner kans om in een vertrouwelijke setting uit te spreken wat nodig is om weer door te kunnen. Patricia: ‘Dat 'gehoord worden' blijkt vaak een van de grootste behoeften te zijn. Door de tijd te nemen om naar elkaar te luisteren, ontstaat vaak ruimte voor erkenning wat iemand heeft meegemaakt. En omgekeerd: wat de ander eraan kan doen om de geleden schade goed te maken.’