Groningen krijgt provinciale architectuurprijs: de Bronzen Havik 2024

De provincie Groningen staat aan de vooravond van een omvangrijke transformatie die vooral opvalt door de meervoudigheid ervan. Om een goede omgang met al die opgaven te stimuleren, roepen we een prijs in het leven. Een provinciale prijs voor goed ontwerp en vooral goed opdrachtgeverschap: de Bronzen Havik.

De provincie Groningen staat aan de vooravond van een omvangrijke transformatie die vooral opvalt door de meervoudigheid ervan. Om een goede omgang met al die opgaven te stimuleren, roepen we een prijs in het leven. Een provinciale prijs voor goed ontwerp en vooral goed opdrachtgeverschap: de Bronzen Havik.

De provincie Groningen heeft veel om trots op te zijn. Oude kerken, statige borgen, historische kernen, fiere wierden, weidse vlakten en een prachtige Waddenkust. De komende jaren staat deze provincie voor flinke opgaven. Woningbouw, klimaat, versterking, erfgoed, water, biodiversiteit, energietransitie en landbouw: ze vragen volop aandacht. De samenhang is veelal groot. Bovendien hebben al die opgaven een stevige impact op ons landschap en onze leefomgeving.

Groningen heeft in de loop der eeuwen al talloze metamorfoses ondergaan. Van de bedijking en vroege ontginning van het landschap vanaf pakweg de 11de eeuw tot de grootschalige veenafgraving, de ruilverkaveling en de impact van de gaswinning. Alle hebben invloed gehad op het Groninger landschap.

Ook nu staan we aan de vooravond van een omvangrijke transformatie die vooral opvalt door de meervoudigheid ervan. Juist in Groningen, waar de horizon al zo kwetsbaar is en het cultuurlandschap eeuwenoud, verdient die transformatie volle aandacht. In de omgang met bestaande waarden en het grijpen van kansen om daar nieuwe wederkerige waarden aan toe te voegen. Alles met behoud van de historische leesbaarheid van onze dorpen, steden en ons landschap. Want dat is ons aller basis.

Om een goede omgang met al die opgaven te stimuleren, roepen we een prijs in het leven. Een provinciale prijs voor goed ontwerp en vooral goed opdrachtgeverschap. De prijs gaat over dat wat we wel ruimtelijke kwaliteit noemen. Al gaat het ons niet alleen om het gebouwde resultaat, maar ook om het proces en de ambitie die eraan ten grondslag lag.

Het is een prijs die het vakgebied van de architectuur overstijgt. Met de provinciale architectuurprijs zetten we de Groninger leefomgeving in de etalage. De prijs moedigt opdrachtgevers aan om projecten integraal en in samenhang op te pakken, waarbij een inspirerende samenwerking tussen belanghebbenden tot meerwaarde leidt. De prijs besteedt ook volop aandacht aan de rol die goed ontwerp kan spelen om tot de best mogelijke resultaten te komen.

We dopen de prijs de Bronzen Havik, vernoemd naar Wijbrand Havik. Dertig jaar lang was hij – mede vanuit zijn rol als directeur van Libau en de Monumentenwacht Groningen – een warm pleitbezorger van de waarden van het Groninger land. 

Met de Bronzen Havik vullen we een leemte in architectuurprijzenland. Waar de stad en gemeente Groningen sinds jaar en dag beschikken over een eigen architectuurprijs – zelfs een van de oudste van Nederland – heeft de rest van de provincie niets. We doen met de prijs recht aan een lang gekoesterde wens van diverse opdrachtgevers en ontwerpers die veelal buiten de grenzen van de stad werkzaam zijn. Ze zien elders in Nederland de waarde van een goede, serieuze architectuurprijs. Niet zozeer voor zichzelf, maar ook als onderdeel van onze eigen Groninger Bouwcultuur. 

Initiatiefnemers

De Bronzen Havik is een initiatief van Nationaal Coördinator Groningen (NCG), GRAS en Stichting Libau. Daarnaast werken we samen met de provincie Groningen en Stichting Dag van de Architectuur Groningen.

De prijs wordt eens in de twee jaar uitgereikt. Met de prijs vragen we aandacht voor de kwaliteit van de (gebouwde) leefomgeving en het belang van zorgvuldig en integraal ontwerp. De Bronzen Havik gaat naar een project of plan, en wordt derhalve uitgereikt aan alle betrokken initiatiefnemers, opdrachtgevers, bouwers en ontwerpers.

We vieren het resultaat van de samenwerking. Daarbij hoeft het niet per se te gaan om een gebouwd tastbaar resultaat. Ook ontwerpend onderzoek met positieve impact op beleid en uitvoering valt onder de scope van de prijs. Want ook dat is een project.

Wat betreft het schaalniveau stellen we ook geen eisen. Van een geslaagde herbestemming en een uitgevoerd landschapsplan tot een nieuwe school, een versterkte woning of een overtuigende dorpsvernieuwing: alles mag meedoen. Goede architectuur, openbare ruimte, landschapsarchitectuur en stedenbouw: de Bronzen Havik stimuleert het allemaal.

Groot of klein, woningbouw of kantoor, school of bedrijfspand, brug of tunnel, transformatie of herbestemming: alles kan. Ook projecten op het vlak van landschapsarchitectuur, stedenbouw en interieur zijn welkom. Net als relevant ontwerpend onderzoek en visievorming met een (bewezen) impact op de praktijk en het denken over ruimtelijke opgaven in Groningen.

Inzendingen

Projecten die willen meedingen naar de Bronzen Havik dienen opgeleverd te zijn tussen grofweg 1 januari van het jaar van de vorige editie en 1 januari van het dan lopende jaar. De projecten moeten binnen de provinciegrens van Groningen liggen en/of betrekking hebben op dit gebied.

Voor projecten die binnen de grenzen van de gemeente Groningen vallen, geldt een speciaal regime. Zo zijn overduidelijke stedelijke opgaven uitgesloten van deelname: grofweg het gebied van de ‘oude’ gemeente Groningen, van voor de fusie met Ten Boer en Haren. Daarmee onderscheidt de provinciale architectuurprijs zich ook van de Groninger Architectuurprijs. De Bronzen Havik richt zich op de dorpen, kleinere steden in de provincie en het landschap, niet op de stad.

Belangrijk is ook dat ieder project gerealiseerd dient te zijn binnen de kaders van de verstrekte omgevingsvergunning. Verder dient sprake te zijn van de volwaardige betrokkenheid van een ontwerper die ingeschreven staat in het Nederlands architectenregister of een buitenlands equivalent daarvan. Uitzonderingen zijn mogelijk; daarover beslissen de initiatiefnemers van de Bronzen Havik.

Inzendingen 2024

Dit jaar vindt de eerste editie van de Bronzen Havik plaats. Omdat wij vinden dat die al veel eerder had moeten plaatsvinden, kunnen betrokken partijen met terugwerkende kracht hun projecten inzenden. Projecten die tot 5 jaar geleden zijn opgeleverd, mogen meedoen.

Dat betekent dat projecten die zijn opgeleverd tussen grofweg 1 januari 2019 en 1 januari 2024 kunnen worden ingezonden voor de Bronzen Havik 2024. Inzenden kan tussen 13 september en 1 november 2024.

Wanneer je een project indient en kans wilt maken op de juryprijzen, voorzie ons dan meteen van de juiste informatie: van een leesbare projectomschrijving tot een aantal hoogwaardige foto’s en tekeningen. Op basis hiervan zal de vakjury de genomineerden bepalen. We ontvangen graag de volgende zaken:

  • Een overzicht van de meest relevante projectgegevens:
    • Projectnaam
    • Ontwerper
    • Opdrachtgever
    • Aannemer/ bouwer
    • Andere betrokkenen
  • Tenminste 5 foto’s in hoge resolutie, zowel binnen- als buitenkant (.jpg) met naam betrokken fotograaf. Bij voorkeur ook een foto in vogelperspectief.
  • Plattegronden, doorsneden en aanzichten in één pdf.
  • Een projecttekst van ca. 800 woorden in Microsoft Word, Pages of OpenOffice Writer en in ieder geval voorzien van de volgende inhoud:
    • Beschrijf de relatie met de context, zowel historisch als huidig
    • Schrijf niet alleen over (het gebouwde) resultaat, maar ook over het proces erachter en de ambities die ten grondslag liggen aan het project. We vieren juist het resultaat van de samenwerking
    • Laat duidelijk zien hoe in dit project opgaven integraal en in samenhang worden opgepakt. Denk aan opgaven als woningbouw, klimaat, versterking, erfgoed, water, biodiversiteit, energietransitie en landbouw
    • Ook ontwerpend onderzoek met positieve impact op beleid en uitvoering valt onder de scope van deze prijs. Ook deze onderzoeken mag je indienen

Een projecten indienen? Mail naar mail@bronzenhavik.nl.

Programma 2024

Een paar onderdelen van het programma staan al vast. Zo kan er geen prijsuitreiking zijn zonder een nominatiemoment door de vakjury.

  • Vrijdag 13 september: oproep inzending projecten voor de Bronzen Havik
  • Vrijdag 1 november: sluiting inzending projecten voor de Bronzen Havik
  • Zaterdag 9 november: lancering Bronzen Havik in het Forum, tijdens Let’s Gro
  • Vrijdag 22 november: bekendmaking genomineerden
  • Dinsdag 10 december: prijsuitreiking

Laatste update: 29-10-2024