“We hebben hard gestreden om ervoor te zorgen dat alle woningen in de versterking van Steendam en Tjuchem op dezelfde manier werden beoordeeld.”
Aan het woord
Mariska Goeree en Christiaan Wiepkema, inwoners van Tjuchem en Steendam, richtten in 2019 de stichting Dorp In Eigen Hand op. De stichting heeft als doel het versnellen van de versterking in deze dorpen en ziet erop toe dat de versterking goed verloopt. De versterking van alle 266 woningen van het project Dorp In Eigen Hand in 2023 af te ronden, dat is het streven van de stichting.
In Midden- Groningen, aan het Schildmeer ligt Steendam, een dorp met zo’n 200 inwoners. Ten oosten hiervan ligt Tjuchem, hier wonen zo’n 265 inwoners.
Bij de inwoners van beide dorpen ontstond een aantal jaren geleden de wens om meer invloed te krijgen op de versterking. Dus richtten Mariska en Christiaan de stichting op. Vervolgens is er veel overlegd met gemeente, provincie, overheid, ingenieursbureau VIIA en NCG om tot een goede versterkingsaanpak te komen.
Dorpsgerichte aanpak
“In 2018 was het nog zo dat een woning in een straat versterkt kon worden en een andere woning in diezelfde straat daarvoor niet in aanmerking kwam.” Hierdoor kregen Mariska en Christiaan het idee om te kijken of het mogelijk is alle woningen in Steendam en Tjuchem onder dezelfde norm te laten vallen en gelijke regels op te stellen. “In het Lokaal Plan van Aanpak van de gemeentes staat dat er gebiedsgericht versterkt zou gaan worden. Wij dachten dat alle woningen op deze manier werden beoordeeld.” vertelt Mariska verder. “Maar er waren verschillende adviezen uitgebracht, onder verschillende normen. We hebben het voor elkaar kunnen krijgen dat bewoners hun advies opnieuw konden laten beoordelen. Iedereen heeft recht op een beoordeling met dezelfde norm. Dit hebben we toen aangevraagd bij NCG.”
Samenwerking tussen Tjuchem en Steendam
Toen Mariska het Plan van Aanpak Mijnraadadvies in 2018 te zien kreeg, was dit een reden om over te gaan op actie. “Hieruit kwam ook naar voren dat er in Tjuchem veel woningen met een verhoogd risico waren. Deze woningen moesten versterkt worden. We zijn dus snel met de gemeente en met NCG om de tafel gaan zitten.” Mariska’s doel was de sociale cohesie te behouden en het dorp niet op te delen in verschillende groepen. “We zagen hoe dat in Overschild ging. Daarom hebben we hard gestreden om ervoor te zorgen dat alle woningen op dezelfde manier werden beoordeeld.” De bewoners van Steendam en Tjuchem zijn over het algemeen erg betrokken bij het lot van de dorpen. Er is een platform opgericht waar bewoners zelf hun schade- en versterkingsdossier kunnen beheren: Platform Fokus. “Daar zien we die betrokkenheid sterk terug.”
Ondertussen was Christiaan in Steendam bezig met een eigen plan om de versterking aan te pakken. Zijn idee was om aannemers op pad te sturen zonder versterkingsadvies en het opmaken van rapporten. Mariska legt uit: “NCG had voor veel woningen de versterkingsadviezen inmiddels in opdracht gegeven bij constructeursbureaus. Toen besloten we de versterkingsadviezen wel te laten komen.”
“Alle inwoners van Steendam en Tjuchem krijgen door de dorpsgerichte aanpak dezelfde mogelijkheden en ze hebben de vrijheid hun eigen keuzes te maken binnen de versterking.”
Terugblik op een leerzaam jaar
Het afgelopen jaar was een leerzaam jaar, concludeert Mariska. De stichting liep er bijvoorbeeld tegenaan dat een aantal versterkingsadviezen niet helemaal volledig waren. “We zagen dat er in sommige versterkingsadviezen foutjes zaten. Hier werden veel vragen over gesteld door bewoners. Er waren in Steendam en Tjuchem dertien bureaus bezig geweest met het opstellen van deze adviezen. Als je dan met deze bureaus in discussie moet over de missende delen, zorgt dat voor vertraging.” Ook worden de processen regelmatig aangepast, wat een groot aanpassingsvermogen vergt. “Gaandeweg moet je heel veel dingen uitvinden. Zoals hoe je een uitvoeringsontwerp gaat aanbesteden of hoe je rekening houdt met andere ontwikkelingen. We hebben geleerd dat dat veel tijd kost.”
De draad op blijven pakken
“Tijdens de overleggen tussen stichting Dorp In Eigen Hand, de gemeentes, NCG en het ingenieursbureau VIIA hebben we regelmatig stevige discussies. Maar de communicatie tussen deze organisaties verloopt goed. Het voelt als iets dat we samen doen en er hangt een positieve sfeer.” Mariska is er dan ook trots op dat ondanks dat niet altijd alles volgens plan verloopt, ze toch de draad telkens weer oppakken.
Vooruitzicht
Ondertussen gaat de versterking in Tjuchem en Steendam door en de aannemers die hier aan de slag zijn plannen steeds verder in de toekomst. “De beschikbaarheid van mensen en materialen staat overal onder druk en dat merken we hier natuurlijk ook. Ongeveer de helft van de bewoners die onderdeel uitmaken van Dorp In Eigen Hand heeft ervoor gekozen om de woning te laten herbeoordelen. Dat is ook relevant voor onze planning. Het is nog onduidelijk hoeveel van deze woningen alsnog versterkt moeten worden en dus in het programma terugkomen.”
Verduurzamingsslag
Tegelijk met de versterking wil de stichting een verduurzamingsslag maken: “Bewonerswensen, vaak op het gebied van duurzaamheid, willen we laten verwerken in het uitvoeringsontwerp. Daarvoor is een duurzaamheidsadviseur beschikbaar die, voor bewoners kosteloos, een maatwerkadvies voor de woning kan opstellen.” Daarnaast is er voor beide dorpen extra financiering mogelijk vanuit het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW). “Bewoners kunnen subsidie krijgen voor energiebesparende en energieopwekkende maatregelen voor een aardgasvrije woning. De regeling geldt voor inwoners van de dorpen Steendam en Tjuchem en het gebied daartussenin.”