‘We wensen rust voor iedereen in het aardbevingsgebied’
Aan het woord
Jan en Roelie Tillema wonen sinds 1985 op hun boerderij in Zeerijp. De typisch Groningse boerderij met een dubbele kap heeft een prachtig uitzicht op de omgeving. Vanaf maart 2023 hebben Jan en Roelie contact met Johan van der Mark, projectleider bij Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Ze vertellen over wat de aardbevingen met hun boerderij hebben gedaan, het schade- en versterkingstraject dat al een aantal jaren aan de gang is en hun samenwerking met Johan.
De eerste scheuren in de boerderij waren al eerder zichtbaar, maar het schadetraject begon in 2012. Vanaf 2012 hebben Jan en Roelie met verschillende organisaties en mensen te maken gehad. Veel schade zou komen door te lang uitgesteld onderhoud en bodemverzakking. Johan: ‘Deze mensen wonen al bijna veertig jaar op deze boerderij en kennen hun woning goed. Ze weten welke scheuren er al zaten en wat door de aardbeving komt.’ Tussen 2012 en 2023 waren er veel schadeopnames, maar het proces verliep erg moeizaam. Omdat de schadeafhandeling en versterking vastliep, schakelde NCG hulp in van het programma Versterken Bijzondere Situaties.
Maatwerk
Johan is projectleider bij het programma Versterking Bijzondere Situaties (VBS). NCG richtte dit programma in om eigenaren in dringende en bijzondere situaties snel te kunnen helpen. Hieronder vallen moeilijke dossiers waar de eigenaren met de bestaande vergoedingen en regelingen tussen wal en schip dreigen te raken, zoals Jan en Roelie. Na ruim elf jaar kwam er eindelijk vaart in het schade- en versterkingstraject. Johan: ‘Soms is het belangrijk om in andere hoeken naar oplossingen te zoeken. Wat past bij de eigenaren? Dat was in het geval van de boerderij van Jan en Roelie ook nodig.’
Het afgelopen jaar hebben Jan en Roelie als positief ervaren. Ze zijn erg blij met Johan en zijn begeleiding. Ook zien ze veel inspanningen om hun boerderij weer veilig te maken. Jan: ‘Er gebeurt veel, maar je ziet ook dat het echt nodig was. Inmiddels is de boerderij heel wat jaren oud en we nemen het onderhoud gelijk mee, zodat het straks in één keer af is. We gaan bijvoorbeeld ook het rieten dak en de oude balken vervangen. Dan is het een stuk veiliger. Maar de oude stukken muur die goed zijn, willen we wél graag in het zicht houden.’ Jan en Roelie vinden het belangrijk dat de Groninger boerderijen bewaard blijven. Roelie: ‘Dat hoort bij Groningen. Dat vinden wij waardevol, net als heel veel mensen.’
Tijdelijke woning
Omdat het niet veilig was voor Jan en Roelie om tijdens de versterking in hun boerderij te wonen, kregen zij een tijdelijke woning. Daar hebben ze een tijdje gewoond. Omdat ze zelf hun spullen wilden inpakken en voor hun dieren wilden blijven zorgen, waren Jan en Roelie veel aan het reizen tussen hun tijdelijke woning en hun eigen boerderij. Dit zorgde voor stress. Johan: ‘Het was wel even zoeken naar wat voor iedereen een goede oplossing was en de planning van de aannemer niet in de weg zat.’
Daarom heeft NCG na een paar maanden een tijdelijke unit op het erf van Jan en Roelie opgebouwd, waar zij tijdens de versterking wonen. Op deze manier konden ze zelf hun spullen inpakken, voor hun dieren blijven zorgen en waren ze geen tijd kwijt aan het reizen. Op het erf staan ook een aantal opslagcontainers, waar Jan en Roelie een deel van hun spullen in opslaan. Ook ligt een deel van de spullen in de opslag bij de verhuizer.
Historische vondsten
Het voorhuis van de boerderij is gebouwd in de dertiende eeuw. De schuur is zo’n 400 jaar later gebouwd. Om de boerderij heen wordt geregeld iets opgegraven wat interessant is. Zo vertelt Jan dat er een mooie oude steen is gevonden met een diepe handafdruk van degene die de steen heeft gemaakt.
Terugverhuizen
De planning is dat Jan en Roelie na de zomer terugverhuizen naar hun boerderij. ‘Ze krijgen de tijd en ruimte om uit te zoeken welke spullen ze weer willen terugverhuizen en wat niet. En ze krijgen de hulp die ze nodig hebben bij het tillen. Ik vind het niet alleen belangrijk dat de woning straks veilig is, maar ook dat het goed gaat met Jan en Roelie’, vertelt Johan.
Weer samen genieten en fijn wonen
Jan en Roelie zijn blij als alles straks achter de rug is. Roelie: ‘Dit hele proces heeft heel wat jaren geduurd. We kijken ernaar uit om samen te genieten van ons huis en er fijn te wonen.’ Jan vult aan: ‘Het wordt echt mooi. Naast dat het weer veilig is, is het brandgevaar straks weg. Maar ik zie er ook wel tegenop dat we alles moeten terugverhuizen. We gaan uitzoeken wat weg kan, wat we gaan verkopen en wat we aan iemand kunnen schenken. Zodat we het allemaal een goed plekje kunnen geven.’ Daar krijgen Jan en Roelie hulp bij van een opruimcoach. Ook gaan de verhuizers helpen met tillen, zodat Roelie en Jan dit niet zelf hoeven te doen. Roelie:’ We hopen dat we straks rust hebben en dat alles weer vertrouwd is. We wensen rust voor iedereen in het aardbevingsgebied. We zijn blij dat dat men erkent dat we jaren in de steek zijn gelaten, dat er eindelijk naar Groningers geluisterd wordt en dat er geld is om de woningen veilig te maken.’