Willem over belastingen: 'Binnen NCG waren we het snel eens dat onze besluiten mensen niet in de problemen mogen brengen.'
Aan het woord
Willem is senior financial controller bij Nationaal Coördinator Groningen (NCG). In deze editie van Aan het woord vertelt hij over de gevolgen die vergoedingen van NCG kunnen hebben voor belastingen en toeslagen. Ook vertelt hij hoe NCG probeert te voorkomen dat de bewoner in de problemen komt en wat de bewoner zelf kan doen. Willem blijkt een gepassioneerde collega die al vaker mensen heeft behoed voor financiële misère.
Mensen helpen
Na zijn opleiding tot accountant liep Willem niet per se warm voor een carrière in het teken van platte winstmaximalisatie voor grote multinationals. In plaats daarvan koos hij voor maatschappelijke rollen, onder andere als manager in de zorg en opvang. Zo werkte hij ook vijf jaar als manager bij het Leger des Heils.
Willem: ‘Bij de opvang hadden we vaak te maken met mensen die straatleven, verslaving en dakloosheid combineerden. De overheid wil hen van de straat halen, maar deze mensen proberen juist buiten het systeem te blijven. Dat spanningsveld bracht veel uitdagingen met zich mee. Het is een schimmige wereld vol leed, maar gelukkig zijn er organisaties die proberen te helpen. Mijn rol is dan: hoe gaan we nu die werkelijkheid zo vertalen, dat duidelijk wordt dat wat gedaan moet worden, gewoon binnen de financieringsgrenzen van de zorg valt?!’
Ook bij NCG zag Willem kansen om mensen te helpen. Willem: ‘NCG is een mooie organisatie. Het motto Naast de bewoner staan is oprecht en iedereen wil het beste voor de bewoners. Toch gaat het niet altijd goed genoeg. Vaak draait het niet om materiële zaken of vergoedingen, maar om emotie. Juist daar is voor de overheid in Groningen nog ruimte voor verbetering.’
Slimmer samenwerken als overheid
In eerdere functies wist Willem al processen te sturen, zodat mensen beter geholpen konden worden. Bij NCG zag hij dat de belastingdienst bedragen die we vanwege de versterking uitbetalen gewoon beschouwt als vermogen van de ontvanger. Dit ondanks het duidelijke verband tussen deze bedragen en de toekomstige uitgaven of het werk voor de versterking.
Willem: ‘Het draait om Groningen weer veilig maken, maar financieel en administratief kan dat enorme impact hebben op woningeigenaren, ondernemers en huurders. Binnen NCG waren we het snel eens dat onze besluiten mensen niet in de problemen mogen brengen. De grootste uitdaging was om andere uitvoeringsorganisaties te overtuigen dat het beter kan door zaken meer op elkaar af te stemmen.’
Vermogen in box 3
Door veranderingen die Willem in gang zette, tellen grote bedragen voor versterking of schadeherstel vanaf Belastingplan 2025 niet meer mee als vermogen in box 3. Dit geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 juli 2020.
Belangrijk verschil: de aanpassing in het Belastingplan 2025 gaat om bedragen die zijn toegekend voor nog uit te voeren werkzaamheden. Niet om bedragen die al zijn betaald. Wanneer NCG een (vaak groot) bedrag naar de rekening van de bewoner heeft overgemaakt, kan de Belastingdienst geen onderscheid meer maken tussen eigen vermogen of ‘bestemd voor versterking of herstel’. Dit kan grote gevolgen hebben voor de belasting én eventuele toeslagen.
Een voorbeeld: huurtoeslag
Willem: ‘Ik sprak een alleenstaande man met een WIA-uitkering wiens huurhuis was versterkt. Hij bracht zijn zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV) terug op het oude niveau en kreeg daarvoor een vergoeding van 3.000 euro. Een familielid vond dat de man te veel zelf had moeten bekostigen en vroeg een herbeoordeling aan. Hierdoor ontving de man nog eens 25.000 euro.
Hoewel dit een goede uitkomst leek, kwam de man door deze vergoeding net boven het maximaal vermogen van 37.000 euro. Dit bracht zijn huurtoeslag (in de volksmond nog vaak huursubsidie genoemd, red.) in gevaar. Samen met zijn familie werd afgesproken dat ze ervoor zorgen dat zijn vermogen op de peildatum van de Belastingdienst (1 januari) onder die grens is.’
Wat kan een bewoner zélf doen?
Het begint bij het bewust zijn welke zaken in iemands specifieke geval van toepassing zijn. Ontvangt een bewoner een toeslag (zoals huurtoeslag)? Dan geldt een bepaald maximum vermogen dat de bewoner mag hebben. Daarom is het altijd slim om zelf goed te kijken op de website van de Belastingdienst wat de precieze regels zijn voor eventuele toeslagen.
Wat doet NCG hieraan?
Willem: ‘Omdat rechtstreeks uitgekeerde bedragen die nog niet zijn uitgegeven aan het eind van het jaar belast worden als vermogen, proberen we te voorkomen dat mensen in de laatste maanden van het jaar geld ontvangen. Zeker als de werkzaamheden pas in het nieuwe jaar plaatsvinden. Dit is afgestemd met de Belastingdienst. Mocht het toch misgaan en leidt een uitkering tot extra belasting of verlies van toeslagen? Dan vergoedt NCG deze kosten volledig.
Daarnaast hoeven mensen dit niet alleen uit te zoeken. Iedereen die via de versterking met NCG te maken krijgt, kan gratis een financieel adviseur inschakelen. Vaak hoor ik: ‘Ik regel mijn boekhouding zelf.’ Maar juist bij complexe situaties, zoals sloop en nieuwbouw, blijkt een adviseur van grote waarde. En bij mensen die denken dat de automatisch ingevulde belastingaangifte voor hen wel voldoende is, kan het vaak ook júist veel verschil maken.’
Meer aandacht voor ondernemers
Willem: ‘Tot nu toe hebben we ons vooral gericht op bewoners binnen de versterking. Maar ook ondernemers, met name in midden- en kleinbedrijven (MKB), hebben te maken met uitdagingen waar nog veel winst te behalen valt.
Voor ondernemers worden versterking en sloop/nieuwbouw meegerekend in de bedrijfswinst. De Belastingdienst ziet het als een simpele optelsom: je pand is nu meer waard, dus dat is winst. Maar dat verhaal is lang niet altijd zo zwart-wit. Wat betekent een lange stilstand werkelijk voor een ondernemer en zijn klantenkring?
Na sloop/nieuwbouw kan een gemiddeld bedrijf misschien wel snel weer doorgaan. Maar voor de eigenaar van een gezellig bruin café ligt dat misschien wel heel anders. Waar gaan zijn klanten heen zolang het nieuwe pand nog niet klaar is? En in hoeverre keert men nog terug, zonder al die herinneringen die mensen hadden aan het oude pand? Die impact vraagt om maatwerk en aandacht, zodat ook deze ondernemers toekomstbestendig verder kunnen. Mijn focus ligt op fiscale oplossingen die zowel technisch als financieel haalbaar zijn, maar ook rekening houden met de realiteit waarin mensen leven.’
Sterker en veerkrachtiger gebied
Niet alleen is Willem begaan met bewoners en ondernemers, maar hij vindt het ook belangrijk dat NCG grote aandacht heeft voor cultuur en het gevoel in de samenleving in Groningen. Willem: ‘Neem de historische binnenstad van Appingedam: er wordt goed gekeken hoe we dat, ondanks de versterking, kunnen behouden. Het moet echt regio Groningen blijven, geen functionele, uit de grond gestampte groeistad zoals na de Tweede Wereldoorlog al genoeg is gebeurd.
Of het nu gaat om bewoners met toeslagen, ondernemers voor wie de zaken wél door moeten gaan tijdens en zeker na het versterkingsproces, of het beschermen van de cultuurhistorische waarde van Groningen: het gaat erom dat we samen een sterker en veerkrachtiger gebied realiseren.’